Spekülasyon ile manipülasyon arasındaki kalın çizgi

Bu iki kavram genellikle birbiri ile karıştırılmaktadır. Bu durum çok normal. Çünkü bakın TDK’ya göre bu kavramların karşılığı neymiş?

Manipülasyon: Yönlendirme, bilgileri değiştirme, varlıkları yapıcı, açıklayıcı ve yararlı bir biçimde kullanma…

Spekülasyon: Vurgunculuk, saptırma…

Sözlüğümüze bakan biri sizce hangisini daha olumsuz bir işlem olarak görür?

Spekülasyon bir suçmuş, manipülasyon bir normal bir işlemmiş gibi durmuyor mu sizce de?

TDK bunu yapıyorsa insanlar nasıl karıştırmasın bu kavramları…

Peki doğrusu nedir? Tanımlayalım…

Manipülasyon: Piyasa dolandırıcılığı olan suç niteliğindeki eylem, alım satım işlemleri ile sanal bir görünüm yaratarak diğer yatırımcıların alım satım payları üzerinde etkili olma.

Spekülasyon: Gelecekte oluşacak fiyat değişimlerinden kar sağlamaya çalışmak

Görüldüğü gibi serbest piyasada spekülasyon yasal ve doğal bir süreçtir. Buna karşın manipülasyon gerek işlem gerekse bilgi dolandırıcılığı ile yatırımcıları aldatmaktır.

Madem manipülasyon bir suç, o halde cezası yok mu? Evet var, hatta 2013 yılında yenilenen Sermaye Piyasası Kanunu’na göre daha geniş bir düzenlemeye gidildi.

• Bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı yapanlar, yani yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayanlar; 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası;

• İşlem bazlı piyasa dolandırıcılığı yapanlar, yani piyasası araçlarının fiyatlarına, fiyat değişimlerine, arz ve taleplerine ilişkin olarak yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandırmak amacıyla alım veya satım yapan, emir veren, emir iptal eden, emir değiştiren veya hesap hareketleri gerçekleştirenler ise 2 yıldan 5 yıla kadar hapis + 5000 güne kadar adli para cezası;

• Bilgi Suistimali yapanlar, fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek ve henüz kamuya duyurulmamış bilgiler ile alım ya da satım emri veren ve kendisine ya da bir başkasına menfaat sağlayanlara da 2 yıldan 5 yıla kadar hapis veya adli para cezası verilir.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun bu düzenlemeleri ile yatırımcının korunması amaçlanmaktadır. Manipülasyon, sermaye piyasamızın adeta güven baltalayıcısıdır. Bu işlemler, sadece yatırımların artmasını engellememekte aynı zamanda, dolaylı da olsa, uzun vadede ülke ekonomisine de zarar vermektedir.

Türk sermaye piyasasının gelişimi için yurtiçi bireysel ve kurumsal tasarrufların sermaye piyasasına dahil edilmesi oldukça önemlidir. Sermaye piyasamızın çoğunluğu yabancı ve sınırlı bir yatırımcı kitlesi ile işlem yaptığı bir gerçektir. Yurtiçi tasarruf oranının yetersiz olduğu Türkiye’nin uzun vadeli yatırım bilincine ihtiyacı vardır. Sermaye piyasası ve borsanın “kumar” ve “tüyo” ifadeleri ile özdeşleştirildiği Türkiye’de tasarruf sahiplerinin piyasa bakışının olumlu yönde değişmesi gerekmektedir. Türkiye’de sermaye piyasasının itibarının sağlanması ancak bu algının değişimi ile mümkündür.

Ülkemizde otuz yıllık bir geçmişi olan sermaye piyasasında hem kurumsal hem de bireysel yatırımcının güveni kazanılamamıştır.

Son dönemde sermaye piyasasının düzenlemeleri olumlu açıdan dikkat çekmektedir. Ancak sadece yasa düzenlemek ile manipülatif işlemlerin önüne geçmek mümkün değildir. İyi bir düzenleme, iyi bir denetleme ve konusunda uzman hızlı bir yargı sürecine ihtiyaç vardır. Manipülasyon işlemlerinin tespiti kolay olmayıp bu suçların yargı süreci sorunlu geçmektedir.